Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cùng tiến trình chuyển đổi số quốc gia và cải cách hành chính toàn diện, Luật Thanh tra năm 2025 ra đời được xem là bước ngoặt quan trọng trong quá trình đổi mới hoạt động của ngành Thanh tra. Luật không chỉ hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác thanh tra mà còn định hình mô hình quản lý hiện đại, minh bạch, gần dân và vì dân, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
Đổi mới tư duy và phương thức hoạt động của ngành Thanh tra
Nếu như trước đây, công tác thanh tra chủ yếu tập trung vào việc phát hiện, xử lý sai phạm, thì với Luật Thanh tra năm 2025, trọng tâm đã được chuyển mạnh sang phòng ngừa, cảnh báo và khuyến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách.
Luật quy định rõ hơn về thẩm quyền, trách nhiệm và phạm vi hoạt động của cơ quan thanh tra các cấp, giúp giảm tình trạng chồng chéo, trùng lặp giữa các cơ quan kiểm tra, kiểm toán, giám sát.
Một điểm đột phá của Luật Thanh tra 2025 là đề cao trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và tổ chức thực hiện kết luận thanh tra. Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin và dữ liệu số được quy định như một nhiệm vụ bắt buộc, tạo nền tảng cho việc quản lý minh bạch, kiểm soát rủi ro và giám sát hoạt động công vụ theo thời gian thực.
Hoàn thiện cơ chế pháp lý – bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả
Một trong những mục tiêu trọng tâm của Luật Thanh tra năm 2025 là nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước thông qua công tác thanh tra. Luật đã mở rộng phạm vi giám sát, cho phép cơ quan thanh tra được quyền truy cập, khai thác thông tin từ các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm việc kiểm tra, giám sát được thực hiện công khai, khách quan và dựa trên dữ liệu xác thực.
Đồng thời, Luật cũng quy định cụ thể hơn về việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận thanh tra, yêu cầu các đơn vị liên quan phải báo cáo tiến độ khắc phục sai phạm và chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra chậm trễ hoặc không thực hiện.
Điều này thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc biến kết luận thanh tra thành hành động cụ thể, góp phần phòng ngừa sai phạm ngay từ gốc, thay vì chỉ xử lý hậu quả khi sự việc đã xảy ra.
Thanh tra Thành phố Hải Phòng tiên phong triển khai Luật Thanh tra 2025
Ngay sau khi Luật Thanh tra năm 2025 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực, Thanh tra Thành phố Hải Phòng đã nhanh chóng xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của toàn ngành trong năm 2025–2026.
Trên cơ sở đó, Thanh tra thành phố đã:
- Tổ chức tập huấn chuyên sâu cho toàn thể cán bộ, công chức về những điểm mới, cách thức triển khai Luật;
- Rà soát, điều chỉnh quy trình nghiệp vụ để phù hợp với mô hình thanh tra mới, bảo đảm “mỗi cuộc thanh tra là một bước tiến trong quản lý”;
- Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thanh tra điện tử nhằm thống nhất, chia sẻ và theo dõi kết quả trên toàn địa bàn thành phố;
- Phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, quận, huyện trong việc thực hiện kết luận thanh tra, tránh chồng chéo, tăng hiệu quả thực thi.
Đặc biệt, Thanh tra thành phố xác định công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Thanh tra năm 2025 đến người dân, doanh nghiệp và cán bộ ở cơ sở là nhiệm vụ quan trọng. Việc hiểu đúng và thực hiện đúng luật sẽ giúp củng cố niềm tin của nhân dân, đồng thời nâng cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức thanh tra.
Tăng cường giám sát, phòng ngừa tham nhũng và tiêu cực
Một trong những trọng tâm lớn của Luật Thanh tra năm 2025 là tăng cường cơ chế phối hợp trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Theo đó, cơ quan thanh tra được quyền trao đổi thông tin, kết nối dữ liệu với các cơ quan như kiểm toán, công an, viện kiểm sát, tòa án để phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm và chuyển hồ sơ xử lý kịp thời.
Đồng thời, Luật khuyến khích công khai kết quả thanh tra theo mức độ phù hợp, giúp người dân và báo chí có thể tham gia giám sát xã hội, góp phần xây dựng nền hành chính liêm chính, minh bạch, phục vụ nhân dân.
Thanh tra Thành phố Hải Phòng cũng đã thành lập tổ công tác đặc biệt về giám sát và theo dõi việc thực hiện kết luận thanh tra, qua đó nâng cao tính răn đe và hiệu quả phòng ngừa sai phạm ngay từ cấp cơ sở.
Hướng tới nền thanh tra chuyên nghiệp, hiện đại và gần dân
Luật Thanh tra năm 2025 là minh chứng rõ nét cho tư duy đổi mới quản trị nhà nước của Việt Nam, trong đó hoạt động thanh tra không chỉ là công cụ giám sát, mà còn là nguồn động lực thúc đẩy sự minh bạch, kỷ luật và trách nhiệm công vụ.
Ngành Thanh tra Thành phố Hải Phòng xác định phương châm hành động là:
“Minh bạch – Hiệu quả – Công tâm – Gần dân”
Theo đó, mỗi cán bộ thanh tra không chỉ làm đúng pháp luật, mà còn hành xử đúng đạo đức công vụ, đúng chuẩn mực văn hóa công dân. Mỗi kết luận thanh tra không chỉ là văn bản hành chính, mà là cam kết bảo vệ lợi ích công, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước.
Vững bước trên hành trình đổi mới
Với những cải tiến mang tính căn bản, Luật Thanh tra năm 2025 khẳng định bước tiến mạnh mẽ trong xây dựng nền thanh tra chuyên nghiệp, hiện đại và vì nhân dân phục vụ. Sự đồng bộ giữa khung pháp lý – con người – công nghệ – đạo đức công vụ chính là nền tảng vững chắc để ngành Thanh tra tiếp tục phát huy vai trò là “tai mắt của Đảng và Nhà nước”, góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia, giữ vững kỷ cương, phép nước và xây dựng niềm tin xã hội.
Trong hành trình đổi mới ấy, Thanh tra Thành phố Hải Phòng cam kết luôn đi đầu trong triển khai Luật Thanh tra năm 2025, không ngừng nỗ lực để mỗi hoạt động thanh tra thực sự là biểu hiện của công lý, công bằng và sự liêm chính.
(Phòng Nghiệp vụ 7 - Thanh tra thành phố)