Trước tình trạng dạy thêm, học thêm diễn ra tràn lan, quá tải trong các trường học trên địa bàn thành phố khiến dư luận bức xúc, Thanh tra thành phố Hải Phòng đã triển khai thanh tra chuyên đề về nội dung trên tại 6 trường THPT. Kết quả, phát hiện nhiều sai phạm trong quản lý Nhà nước về dạy thêm, học thêm; tình trạng tọa chi ở các trường học không nộp kho bạc Nhà nước lên đến gần 2 tỷ đồng; thu, chi trái quy định khá phổ biến…
1. Quản lý tài chính còn bất cập
Một số trường nhận thức không đầy đủ về nguyên tắc tài chính, một số khoản thu của học sinh được coi là khoản thu hộ, chi hộ nên dẫn đến việc các khoản thu như mua đồng phục, sách giáo khoa…không được hạch toán theo dõi trên sổ sách kế toán. Ngoài các khoản thu theo quy định, một số trường còn thu các khoản thỏa thuận khác như thu dịch vụ trông coi xe đạp nhưng lại không thực hiện kê khai nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp. Đặc biệt, nhiều khoản tự nguyện một số trường mới thống nhất với Ban Đại diện Cha mẹ học sinh như tiền hỗ trợ vệ sinh học đường, mua ti vi, lắp màn hình; lắp điện, chi hỗ trợ hội đồng thi tốt nghiệp sai quy định, chưa được cấp thẩm quyền duyệt đã tiến hành thu… Thậm chí, có trường thu xã hội hóa giáo dục nhưng thực chất là huy động nguồn vốn để xây dựng trường . Nhiều trường hạch toán thu học phí, học thêm chưa kịp thời, để tọa chi tại trường, không nộp kho bạc nhà nước hàng trăm triệu đồng.
2. Buông lỏng quản lý trong dạy thêm, học thêm
Hầu hết các trường được thanh tra đều trong tình trạng dạy thêm, học thêm quá tải; các lớp tham gia học thêm đều học vượt số tiết quy định, 100% số học sinh tham gia học thêm. Điều đáng nói, một số trường đã không phân loại học sinh học thêm theo lực học, thu tiền học thêm của cả học sinh yếu kém và học sinh giỏi dẫn đến học thêm tràn lan và lạm thu. Đồng thời, dẫn đến tình trạng không nâng cao được trình độ cho học sinh khá giỏi, phụ đạo cho học sinh yếu kém theo đúng tinh thần Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.
Một số trường còn có tình trạng thu tiền học thêm vượt mức quy định. Theo quy định của thành phố, mức thu 3.000 đồng/tiết, có trường thu 8.000 đồng/tiết. Nguyên nhân của tình trạng vượt mức, theo một số trường giải trình, do mức quy định của thành phố từ năm 2007 không còn phù hợp với tình hình thực tế. Nếu áp dụng đúng mức thu quy định sẽ không khuyến khích được giáo viên dạy thêm…
Vấn đề đáng quan ngại là, các trường không quản lý việc dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường, ngay cả đối với giáo viên dạy thêm ngoài nhà trường thuê địa điểm dạy tại trường. Thậm trí, nhiều giáo viên mặc dù chưa có giấy phép nhưng vẫn đi dạy thêm. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên do học thêm, dạy thêm là nhu cầu thực tế của xã hội. Chủ trương xã hội hóa giáo dục của Đảng, Nhà nước là đúng đắn nhằm huy động các nguồn lực của xã hội đóng góp cho giáo dục đào tạo. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, về cơ chế giám sát, quản lý việc dạy thêm, học thêm, quản lý thu chi tài chính trường học còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế, đặc biệt là với trường THPT. Các quy định còn chung chung, thiếu đồng bộ, cụ thể và chặt chẽ.
Một nguyên nhân không thể không nói đến đó là công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của một số quận, huyện chưa sâu sát, còn chủ quan. Việc triển khai thực hiện các văn bản của thành phố, quận, huyện có nơi chưa đúng quy định. Công tác thanh tra, kiểm tra chưa kịp thời, còn qua loa, chiếu lệ, xử lý sai sót chưa quyết liệt, có nơi có biểu hiện bao che. Bên cạnh đó, Ban Giám hiệu ở một số trường thực hiện chưa đúng quy định về trình tự lập, xây dựng các khoản thu thỏa thuận, thu viện trợ. Tùy tiện thông báo các khoản thu của nhà trường khi chưa có phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền. Việc phối hợp, hướng dẫn lập kế hoạch hoạt động, sử dụng kinh phí hoạt động của Ban Đại diện cha mẹ học sinh chưa đúng với quy định…
Để giải quyết những bất cập này, Thanh tra thành phố đã kiến nghị với UBND thành phố Hải Phòng chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tăng cường kiểm tra, giám sát hướng dẫn công tác quản lý thu, chi tài chính và công tác dạy thêm, học thêm tại các trường học trên địa bàn thành phố theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; kiểm điểm trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm quản lý của các phòng, ban chức năng.
Đối với các trường THPT, đoàn thanh tra cũng chỉ rõ những tồn tại, hướng khắc phục trong xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ; giám sát Ban Đại diện Cha mẹ học sinh, thực hiện thu, chi các khoản thu học sinh theo quy định, chấm dứt ngay những khoản thu không phục vụ trực tiếp đến công tác học tập của học sinh. Đồng thời, sử dụng các nguồn kinh phí; sắp xếp chương trình dạy thêm, học thêm phí theo đúng quy định.
Thùy Trang